İlaçla geçmeyen adet kanamalarına dikkat

En çok üreme çağında 20-45 yaş arası kadınlarda görülen endometriozis; ağrı kesicilere cevap vermeyen ağrılı adet kanaması olarak başlayıp, ilişkide ağrı ve kısırlığa giden kadının yaşam kalitesini bozan kronik bir hastalıktır.

Medicana Bahçelievler Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Leyla Ercan, endometriozis ile ilgili bilgi verdi.

Rahim içini döşeyen, her ay östrojen ve progesteron hormonlarının etkisi ile kalınlaşıp dökülmek suretiyle kanamaya yol açan endometrium adı verilen hücrelerin rahim dışındaki organlara yerleşmesine endometriozis denir. En çok yumurtalık, tüpler, karın zarında görülmekle birlikte bağırsaklar, idrar torbası, mide, akciğer, göz, burun gibi organlara bazen de sezaryen kesi bölgesine yerleştiği görülür. Bu hücreler her ay hormonların etkisiyle kalınlaşıp dökülerek adet kanaması gibi kanama yaptığından dolayı bulunduğu yerde her ay biriken kan zamanla doku hasarı ve yapışıklık oluşumuna yol açar. Bunun sonucunda en çok yumurtalıkta çikolata kistine, tüplerde kapanmaya ve karın zarıyla rahim, barsak, yumurtalık arasında yapışıklıklara yol açabilmektedir.

Endometriozis en çok kimlerde akla gelmeli

Erken adet görüp şiddetli adet ağrısı olanlar, tekrarlayan–geçmeyen alt karın ağrısı çekenler, ağrılı cinsel ilişki yaşayanlar, uzun süren bol kanamalı ve ağrılı adet görenler, sebepsiz kısırlık şikayeti olanlar da ve anne-abla gibi yakınlarında endometriozis olanlarda endometriozis olabileceği düşünülmelidir.

Endometriozis yerleştiği yere göre belirti verir

– En sık (% 75) tekrarlayan alt karın ağrısı, ağrılı adet görme, cinsel ilişkide ağrı (yumurtalık rahmi yerinde tutan bağlarda ve karın zarında yerleştiğinde)

– Kısırlık %25-50 oranında (tüplerde tıkanmaya ve yumurtalığı etkileyerek)

– Ağrılı, fazla miktarda ve uzun süren adet kanaması (rahimin kası içine yerleşerek: adenomyozis)

– Kabızlık-ishal, karın ağrısı (bağırsakta), göz ve burun kanaması, kanlı idrar

Endometriozis ilerleyici ve tekrarlayıcı bir rahatsızlık olduğundan sabır ve devamlılık isteyen takip gerektirir. Kişinin şikâyetine, bulgu ve belirtilerin ağırlığına, hastanın beklentisine göre medikal tedavi, tüp bebek ve cerrahi yöntemler olmak üzere değişen tedavi seçenekleri değerlendirilir ve uygulanır. Genç yaşlarda ağrı için öncelikle medikal tedavi tercih edilirken ilerlemiş ağır vakalarda ve doğurganlığını tamamlayanlarda cerrahi tedavi yöntemleri tercih edilebilir.

Çikolata kistleri kısırlık sebebi olabilir

Endometriozis yumurtalığa yerleştiğinde her adet döneminde oluşan kanamanın etkisi ile oluşan kistlere, içinde birikip yoğunlaşan kanın rengi ve yoğunluğu çikolataya benzediği için çikolata kisti (endometrioma) adı verilir. Yumurtalıklarda ki basit kistler zamanla kendiliğinden geçerken çikolata kisti geçmez tersine giderek büyür.

Çikolata kisti olan ve kısırlık problemi yaşayanlarda öncelikli tedavi tüp bebek olmalıdır. Çocuğu olmayanlarda erken ve gereksiz yapılan ameliyatın yumurtlama ve gebe kalma kapasitesini azalttığı unutulmamalı, ancak başka seçenek kalmadığında cerrahi düşünülmelidir.

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Leyla Ercan, “Endometriozisin nedenleri hala tam olarak bilinmemekle birlikte, adet kanamasının tüpler yolu ile karın boşluğuna ters akması, endometrium hücrelerinin damar yoluyla yayılımı, kişi bağışıklık sisteminde zayıflık ve genetik gibi pek çok sebep düşünülmektedir” dedi.